Zad. 1. Pangram to zdanie, które zawiera wszystkie litery danego języka, przy czym najlepiej, jeśli każda występuje tylko raz. Zabawa językowa, jaką początkowo był pangram, znalazła nieoczekiwane zastosowanie w komputerowym przetwarzaniu tekstu, ponieważ zapisanie takiego zdania pozwala szybko sprawdzić, czy wszystkie znaki (w tym specyficzne dla danego języka) są wyświetlane przez dany program poprawnie.
Najbardziej znane polskie pangramy to:
- Pchnąć w tę łódź jeża lub ośm skrzyń fig - wykorzystywany w dawniejszych wersjach programu Word; aby uzyskać go w wersjach nowszych niż 2003, należy wpisać =rand.old(), a następnie wcisnąć klawisz Enter (przy zatwierdzonym „Zamień tekst podczas pisania” w opcjach Autokorekty),
- Pójdźże, kiń tę chmurność w głąb flaszy!.
Spróbuj wskazać słowo, które byłoby najbliższe idealnemu pangramowi jednowyrazowemu, czyli, innymi słowy, podaj polski wyraz zawierający możliwie najwięcej liter polskiego alfabetu, przy czym każda powinna w nim wystąpić jedynie raz.
Zad. 2. W języku polskim niektóre zdrobnienia uzyskały w wyniku procesów słowotwórczych nowe znaczenia, np. oczko to nie tylko ‘małe oko’, ale także m.in. ‘kropka na kostce do gry’ czy ‘dziura w rajstopie’. Czasami działo się to pod wpływem innych języków, czasami niezależnie od nich, ale szczególnie widoczne było to w przypadku nazw części ciała (stąd np. główka, nóżka, ramiączko, ząbek, stopka, łepek). Podaj pięć przykładów zdrobnień w języku polskim (niepochodzących od nazw części ciała), które uzyskały drugie znaczenia.
Zad. 3. Poniżej zapisano cztery równości w fikcyjnym języku, przy czym użyte w nich liczebniki odpowiadają liczbom naturalnym od 1 do 10. Zapisz podane równości za pomocą cyfr arabskich.
a) nono x nono = bera
b) bera me abo x bera me abo = nono bera ga abo
c) nono bera ga abo – nono = nono bera me abo
d) nono bera ga nono – bera = bera ga nono
W tym miesiącu punkty zdobyli:
- 3 pkt. - Krystyna Gasińska V LO Kraków, Krystyna Lisiowska - redaktor z Warszawy,
- 2,75 pkt. - Krzysztof Danielak - student informatyki przemysłowej na PWr,
- 2 pkt. - Daria Bumażnik - studentka chemii i toksykologii sądowej na UWr.
Po siedmiu miesiącach czołówkę Ligi stanowią:
- 16,75 pkt. - Krystyna Lisiowska,
- 15,25 pkt. - Daria Bumażnik,
- 8 pkt. - Justyna Gręda I LO Kraków.
Zad. 1. Przykładowe odpowiedzi:
- podźwignęłyście - 15 liter
- współodkurzającym - 17 liter
- współorganizującym - 18 liter
- niewspółodkurzającymś - 21 liter
Zad. 2.
Przykładowe odpowiedzi: bączek, czółenko, kanapka, korzonki, muszka, pączek, smoczek, świnka, trawka, żabka.
Zad. 3.
a) 2 x 2 = 4,
b) 3 x 3 = 9,
c) 9 – 2 = 7,
d) 10 – 4 = 6
Użyty w zadaniu system fikcyjny obok dodawania i mnożenia używa do tworzenia liczebników złożonych także odejmowania. W językach naturalnych odejmowanie wykorzystywane jest w tym celu rzadko, najczęściej do tworzenia tylko części liczebników, np. mniejszych o 1 lub 2 od bazy albo jej wielokrotności, czyli w systemie dziesiętnym byłoby to np. 8 = 10-2, 9 = 10-1, 18 = 20-2, 19 = 20-1, 28 = 30-2 itd. System czwórkowy także nie jest wykorzystywany często w językach naturalnych, a jego użycie wiązane jest z liczeniem pozostałych palców dłoni za pomocą kciuka lub z liczeniem przerw między palcami. Byłby to poręczny system dla Na’vich z filmu „Avatar”, którzy posiadali po cztery palce u każdej ręki, jednak twórca ich języka skłonił się ku równie naturalnemu w tych okolicznościach systemowi ósemkowemu.
To zabawny samouczek, który zaczynając się niewinnie intrygującą historyjką, krok po kroku, poczynając od najłatwiejszych łamigłówek, prowadzi nas w szpony, nie bójmy się użyć tego słowa, uzależnienia.
