Fundacja Matematyków Wrocławskichzgłoszenia do 10 X 2024
etap szkolny 18 X 2024
finał - 9 XI 2024
W 2003 roku wśród olimpiad dla uczniów szkół gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych pojawiła się Olimpiada Lingwistyczna (wówczas pod nazwą Olimpiada Lingwistyki Teoretycznej, Matematycznej i Stosowanej) Od razu spotkała się z ogromnym zainteresowaniem, choć lingwistyka nie jest przecież przedmiotem kształcenia szkolnego. Aby dać szansę przygotowania się do tych zawodów również młodszym uczniom przez wczesne kształcenie inteligencji lingwistycznej, na prośbę nauczycieli Fundacja Matematyków Wrocławskich przygotowała konkurs "Wieża Babel".
Udział w tym konkursie nie wymaga specjalistycznej wiedzy lingwistycznej ani znajomości języków obcych. Wystarczy umiejętność syntetycznego i analitycznego myślenia, formułowania i badania hipotez oraz wiedza o języku polskim na poziomie szkoły podstawowej.
Nazwa konkursu nawiązuje do biblijnej opowieści o wieży Babel (Księga Rodzaju, 11:1-9). Dawniej wszyscy ludzie mówili jednym językiem. Pewnego razu postanowili zbudować wieżę, która sięgałaby do nieba. Wtedy rozgniewany Bóg postanowił ukarać ich pychę. "Pomieszał ich języki, aby jeden nie mógł zrozumieć drugiego" i budowa nigdy nie została ukończona, a ludzie rozproszyli się po całej Ziemi i do dziś mówią różnymi językami. Dzięki temu mogła powstać nauka zwana lingwistyką, czyli językoznawstwem.
Konkurs odbywa się od roku szkolnego 2006/2007. Co roku bierze w nim udział ponad 20 szkół podstawowych z Wrocławia i okolic, a także coraz częściej szkoły z odległych zakątków Polski.
Zwycięzcami kolejnych edycji konkursu byli:
- I edycja (2006/2007) - Grzegorz MAREK, SP ATUT Wrocław
- II edycja (2007/2008) - Stanisław TOMASZEWSKI, SP 3 Wrocław
- III edycja (2008/2009) - Barbara STECKA, SP 53 Wrocław
- IV edycja (2009/2010) - ex aequo:
Jan BURZYŃSKI, SP 37 Wrocław
Aleksandra CIEŚLAK, SP 25 Wrocław
Michał DAWIDZIUK, SP 216 Warszawa
Nicole FERGUSON, SP ATUT Wrocław
Michał KRESAK, SP ARKA Wrocław - V edycja (2010/2011) - ex aequo:
Paweł CIEŚLA, SP 3 Wrocław i Michał OLEJNIK, SP Sióstr Salezjanek Wrocław - VI edycja (2011/2012) - Maria DOBRZYCKA, SP 64 Wrocław
- VII edycja (2012/13) - ex aequo:
Alicja DĄBROWSKA, SP "Leonardo da Vinci" Wrocław
Jakub KAMIŃSKI, SP 17 Wrocław,
Małgorzata LOWER, SP Smolec - VIII edycja (2013/14) - Łukasz ORSKI, SP 53 Wrocław
- IX edycja (2014/15) - ex aequo:
Zuzanna GORCZYCA, SP 11 Jelenia Góra
Karolina KAMIŃSKA, OSM I i II st. Wrocław
Barbara LEWIŃSKA, SP 301 Warszawa
Stanisław NOWAKOWSKI, SP 63 Wrocław
Łukasz ORSKI, SP 53 Wrocław
Jeremiasz PREISS, SP 63 Wrocław
Weronika TARNAWSKA, SP 25 Wrocław - X edycja (2015/16) - Malwina BAJKOWSKA, SP 67 Wrocław
- XI edycja (2016/17) - Hanna RYBICKA, SP Academos Kraków
- XII edycja (2017/18) - Mikołaj CIECIUCH, MKM Matematyka dla Myślących IM UWr
- IIIX edycja (2018/19) - Kalina JABŁONKOWSKA, SP 1 Siechnice (kl. V)
- XIV edycja (2019/20) - Wojciech DOMIN, SP Pisarzowice
- XV edycja (2020/21)
młodzicy: Dominika REICHERT, SP Atut Wrocław
juniorzy -Kalina JABŁONKOWSKA, SP 1 Siechnice (zwyciężczyni sprzed 2 lat) - XVI edycja (2021/22)
młodzicy - Ignacy WŁODARSKI, MdM Młodzicy IM UWr
juniorzy - Mateusz ORLEAŃSKI, SP 3 Wrocław - XVII edycja (2022/23)
młodzicy - Ignacy WŁODARSKI, SP 36 Wrocław (II raz z rzędu)
juniorzy - Karol MATYKA, SP 83 Wrocław - XVIII edycja (2023/34)
młodzicy - Alicja RYMASZEWSKA, MdM Młodzicy IM UWr
juniorzy - Dariia HERHEL, SP 1 Wrocław - XIX edycja (2024/2025)
młodzicy - Jan Żak-Didkowski SSP 30 STO Warszawa
juniorzy - Julian Szkodziński SM Alfa Kraków
Podczas finału uczestnicy mogą wysłuchać popularnonaukowego wykładu z językoznawstwa. Do tej pory odbyły sie następujące wykłady:
- I edycja 2007 - Maciej KUBICKI (III LO Wrocław) - "Trudny język polski"
- II edycja 2008 - Kamila GĄDEK (Uniwersytet Warszawski) - "Język japoński"
- III edycja 2009 - Joanna FILIPCZAK (Uniwersytet Warszawski) - "Język migowy"
- IV edycja 2010 - Kamil TABIŚ (IM Uniwersytet Wrocławski) - "Liczby starożytnych Greków"
- V edycja 2011 - Michał PIZNAL (Gimnazjum nr 3 Wrocław) - "Językowe pożyczki"
- VI edycja 2012 - Anna TRACZ-MOLASY (Gimnazjum s. Urszulanek Wrocław) - "Obcokrajowcy a język polski"
- VII edycja 2013 - Irmina SOCHACKA-KOTAGOMBA (Instytut Konfucjusza UWr) - "Cyfry w kaligrafii chińskiej"
- VIII edycja 2014 - Karolina DZIMIRA (Instytut Filologii Polskiej UWr) - "Język i liczby"
- IX edycja 2015 - Anna TURULA (Uniwersytet Pedagogiczny w Krakowie) - "Czy matematyka mówi językiem rozumu?"
- X edycja 2016 - Bartłomiej SURMA (Wydział PPT PWr) - "Liczyć każdy może, czyli jak z matematyką radzą sobie w różnych językach"
- XI edycja 2017 - Anna CZYRSKA (IM UWr) - "Pierwsze maszyny liczące i kodujące"
- XII edycja 2018 - Marta HAŁAS (IM UWr) - "Rachunki w dawnych cywilizacjach"
- IIIX edycja 2019 - Anna TURULA (Uniwersytet Pedagogiczny w Krakowie) - "Udowodnij, że nie jestes robotem. Chyba że..."
- XIV edycja 2020 - Tomasz DRAB (II UWr) - "Język a otoczenie"
- XV edycja 2021 - finał zdalny, wykład się nie odbył
- XVI edycja 2022 - Michał SZUREK (WMIM UW), "Język, szyfry, kody"
- XVII edycja 2023 - Anna TURULA (UP Kraków), "Mam talent (do języków)"
- XVIII edycja 2023/2024 - Ewa RUDNICKA (Wydział AL UW), "Krótka historia o bykach językowych i parę oBŁĘDnych ciekawostek"
- XIX edycja 2024/2025 -Urszula PASTWA (Ekspedycja Matematyczna, Rzeszów), "Matematyczne podróże palcem po mapie"
Głównym trofeum dla niepodzielnego zwycięzcy konkursu jest model jakiejś słynnej wieży przywieziony do Wrocławia przez przyjaciół konkursu. Do tej pory były to:
- I edycja 2007- wieży Babel nie przyznano,
- II edycja 2008 - wieży Babel nie przyznano,
- III edycja 2009 - model wieży zagarowej w Izmirze (Turcja) przywieziony przez uczniów tamtejszych szkół uczestniczących w międzynarodowym konkursie "Mathematics without Limits",
- IV edycja 2010 - wieży Babel nie przyznano,
- V edycja 2011 - wieży Babel nie przyznano,
- VI edycja 2012 - model wieży zegarowej w Pałacu Westminasterskim w Londynie (Wielka Brytania) ze słynnym Big Benem przywieziony przez studentkę matematyki z programu "Comenius",
- VII edycja 2013 - wieży Babel nie przyznano,
- VIII edycja 2014 - model wieży Eiffela w Paryżu (Francja) przywieziony przez uczestników międzynarodowego finału GMiL,
- IX edycja 2015 - wieży Babel nie przyznano.
- X edycja 2016 - modele wieży Eiffela w Paryżu (Francja) przywiezione przez uczestników wycieczki dla nauczycieli Matematyczna Galia,
- XI edycja 2017 - model Baszty Kłodzkiej w Bystrzycy Kłodzkiej przywieziony z edycji regionalnej Dolnośląskiego Festiwalu Nauki
- XII edycja 2018 - model wieży Eiffela w Paryżu (Francja) przywieziony przez uczestników wycieczki dla nauczycieli "Matematyczna Galia"
- IIIX edycja 2019 - model minaretu Kalyan w Bucharze wykonany w miejscowej glince ceremicznej przez artystę narodowego Uzbekistanu - Abdullaha Narzullaeva z Gijduyvan, przywieziony przez uczestników wycieczki dla nauczycieli "Matematyczny Uzbekistan"
- XIV edycja 2020 - model minaretu Kalyan w Bucharze przywieziony przez uczestników wycieczki dla nauczycieli "Matematyczny Uzbekistan"
- XV edycja 2021 - model wieży widokowej Bäjterek w Nur-Sułtanie (dawniej Astanie, Kazachstan) przywieziony przez uczestników wycieczki dla nauczycieli "Matematyczny Kirgistan i Kazachstan"
- XVI edycja 2022 - model wieży Galata w Istanbule (dawniej Bizancjum i Konstantynopol) przywieziony przez uczestników wycieczki dla nauczycieli "Matematyczny Stambul"
- XVII edycja 2023 - model wieży zegarowej w Izmirze (Turcja) przywieziony przez uczestników wycieczki dla nauczycieli "Matematyczne Egejanum"
- XVIII edycja 2023/24 - model wieży Eiffela w Paryżu (Francja) przywieziony przez prywatnego sponsora
- XIX edycja 2024/2025 -
- Nauczyciel zgłasza szkołę do zawodów e-mailem na adres organizatora lub osobiście podczas posiedzenia seminarium szkoleniowego w Instytucie Matematycznym UWr.
- Zadania na etap szkolny rozsyłane są do nauczycieli e-mailem w przedzień zawodów.
- We wszystkich szkołach eliminacje odbywają się w tym samym terminie. Uczniowie rozwiązują zadania pod nadzorem nauczyciela przez 40 min.
- Prace eliminacyjne sprawdzane są w szkołach na podstawie klucza wysyłanego e-mailem do nauczycieli po przeprowadzeniu konkursu.
- Najlepsze prace wysyłane są do organizatorów, a po ich weryfikacji ogłaszana jest w Internecie lista osób zakwalifikowanych do finału.
- Podczas finału w Instytucie Matematycznego UWr uczniowie rozwiązują zadania pod nadzorem komisji przez 60 min. Po krótkiej przerwie zostają zaproszeni na wykład popularnonaukowy z lingwistyki. W tym czasie jury ocenia prace i wyłania zwycięzców. Ogłoszenie wyników następuje bezpośrednio po wykładzie.
Zadanie 1. Uzupełnij zdania.
A) Słowo PODA ma się tak do BODA, jak TOGA do ...
B) Słowo GABON ma się tak do PANGO, jak DEZEŃ do ...
C) Słowo PATAGOJ ma się tak do BODOKAJ, jak KOFOLA do ...
Zadanie 2. Polska nazwa jakiej liczby, którą zapisuje się jednym wyrazem, ma najwięcej sylab?
Zadanie 3. Oto kilka słów w języku zulu (używanym głównie w Republice Południowej Afryki) i ich polskie tłumaczenia podane w przypadkowej kolejności:
abafazi, abafana, umfazi, umdlali, umzali,
chłopcy, mężatka, mężatki, rodzic, zawodnik.
Rodzice to po zulusku "abazali". Przetłumacz na zulu słowa chłopiec i zawodnicy.
Fotoreportaż:
Czy wiesz, kto z wrocławskich matematyków został uwiecz-niony na tym znakomitym portrecie w piżamie? Kto jest autorem tego obrazu? Gdzie można go obejrzeć?
Jako młody chłopak Knaster ożenił się z poznaną w Paryżu Marią Morską - muzą Skaman-drytów (zm. w 1945 roku). W czasach wrocła-wskich jego drugą żoną była Regina Lewandowska. Pierwszej żonie Knastera poświęcona jest książka Hanny Faryny-Paszkiewicz "Opium życia".
Steinhaus twierdził, że nazwisko Knaster brzmi w dopeł-niaczu Knastra, a sam Knaster upierał się przy formie Knastera. 
